1971_Stephen E. Palmer, Robert R. King – ‘From Yugoslav Communism and the Macedonian Question’

„… Топлиот македонски дочек на бугарските сили (и нивните организатори од прифатните комитети) може да се припише на фактот дека ова беше прва можност од 1920 година за народен протест против Големото Српство. Тоа не беше нужно показател дека Македонците од Вардарска сакаа да бидат во секој поглед претворени во Бугари. Се чинеше дека немаше обид од страна на Македонците да прогласат независна или автономна држава, како што направија Хрватите. Доколку Ванчо Михајлов и остатоците од ВМРО имале направено какви било обиди во овој момент да се борат за македонски сепаратизам од Бугарија, а не постојат докази за тоа, тие беа сосема неделотворни.

Добредојдето на Бугарите во Македонија постепено се намалуваше, поради начинот на кој беше спроведена окупацијата. Германците, чии народносни земјописци правеа разлика меѓу македонските Словени и Бугарите, не ѝ дозволија на Софија формално да ја припои југословенска или грчка Македонија. Ова не ги одврати Бугарите да ги третираат Македонците како непослушни деца кои имаат потреба од строго реориентирање.

Бугарите едноставно сметаа дека Словените во Вардарска Македонија се Бугари. Бугарски службеници и малкумина македонски доселеници беа назначени на службенички позиции. Осумстотини бугарски училишта беа отворени, наставници и свештеници беа повикани да служат во “Новите земји”.

Во златец 1942 година, законот за државјанство предвиде дека сите жители самопосебе ќе стекнат бугарска националност, освен ако не се одлучат за српска или грчка националност. Не постоеја показатели за бугарско прифаќање на начелото на подрачна автономија.

Тоа што Бугарите се однесуваа повеќе како господари отколку како толерантни ослободители беше особено фрустрирачки за македонските умственици, група во која свеста за некоја форма на автономија традиционално беше најсилна. Со вградувањето на Македонија во бугарската воена машина (регрутација во армија, реквизиција на храна, превоз и згради) незадоволството се зголемуваше. Додека Германците ја притискаа Бугарија за повеќе храна и залихи, бугарската власт во Македонија почна да изгледа речиси толку угнетувачка колку што беше југословенската. И покрај тоа, не постоеше народно возвраќање во корист на претходната власт. …“

„… The warm Macedonian welcome of the Bulgarian forces (the IMRO ’
organized many of the reception committees) may be atributed in part the fact this was the first opportunity since 1920 for popular protest against Great Serbism. It was not necessarily an indication that the Vardar Macedonians wished to be transformed in every respect into Bulgarians. Evidently there was no attempt by the Macedonians to proclaim an independent or autonomous state, as the Croations did. If Ivan Mihailov and the remnants of the IMRO made any attempt at this juncture to fight for Macedonian separatism from Bulgaria, and there is no evidence that thev did, they were completely ineffectual.
The Bulgarians’ welcome in Macedonia gradually wore thin, due to manner in which the occupation was carried out. The Germans whose ethnic geographers had recently differentiated the Macedonian Slavs and the Bulgarians, did not allow Sofia formally to annex Yugoslav or Greek Macedonia. The Bulgarians were not deterred by this technicality from treating the Macedonians as wayward children needful of stern reorientation. The Bulgarians simply took it for granted that the Slavs in Vardar Macedonia were Bulgarians. Bulgarian officials and a very few Macedonian emigres were appointed to administrative positions. Eight hundred Bulgarian schools were established. Bulgarian teachers and priests were called upon to do service in the “New Lands.”5 In July 1942 a citizenship law provided that all inhabitants were held to have acquired Bulgarian nationality unless they opted for Serbian or Greek nationality.
Thus there were no indications of Bulgarian acceptance of the principle of regional autonomy.6 That the Bulgarians conducted themselves more like masters than tolerant liberators was especially frustrating to the Macedonian intellectuals, the social group in which a conscious desire for some form o autonomy had traditionally been strongest. With the incorporation of Macedonia into the Bulgarian war machine (army recruitment and later, conscription, requisitioning of food, transport and buildings) dissatisfaction deepened. As the Germans squeezed Bulgaria for more food and supplies, Bulgarian rule in Macedonia began to seem almost as oppressive as the Yugoslav had been. While there was no popular reaction in favor of the previous …“