Оддел: АIII ДРЕВНОМАКЕДОНСТВО

Македонецот Крсто Трајков пишува до Централната Управа на МПО во која предлага веднаш да се започне со создавањето на македонски Синод и македонска Црква која ќе ја поткрепи македонската борба за независност, со што би се одвоиле од Бугарија и Бугарската Црква. При тоа во образложението ги поврзува современите со древните Македонци.  

Собир на Македонската Патриотска Организација (МПО) од Лорејн, Охајо, САД, на која е истакнато знаме со „Александар Велики“. На печатот од организацијата стоел слоганот: „Македонија на Македонците“.

Македонците не се изгубиле од лицето на Земјата, како што некои си дозволуваат да велат, зашто, колку што знаеме ние, тие не згрешиле некогаш, па да зине земјата и да ги голтне. Д. В. Македонски, По македонски в’прос, “Македонија”,В, 7, Цариград, 16.II,1871 год

Кај Пуливаковците постои предание дека се чисти Македонци и потомци на Александар Велики. Долно-Поленците, а особено тие што живеат во околината на Пазар се гордеат со старата столица, т.е. со градот Бела, од кој останале само една кула и една карпа, висока пет аршина. Стефан Верковиќ: “Македонски народни умотворби 5”, Македонска книга, Скопје, 1985, стр. 138.

Бргу пристигнавме во гратчено Вардар Јениџе. Таму сe живо беше раздвижено, затоа што сите беа во подготвување за панаѓурот, кој се одржува секоја година и трае осум дена… …Турскиот град во внатрешноста е следбеник на нему блискиот старомакедонски главен град и од него тој ја наследил градската сила и годишниот панаѓур. Со тоа Јениџе не е ништо друго, туку поместена…

Љубезно бев примен од архиепископот од Метилена, кој ја правеше својата годишна обиколка за да ги собере даноците. Тој најчесто одел во Македонија и ми раскажуваше за некои занимливи поединости за селаните кои таму живеат и кои задржале многу стари обичаи… Еден од нив е чинот на женидбата…, која потсетува на античките ритуали. “Travels and discoveries in the Levant” by…

По долината на Македонија сѐ е стушено и невесело, сѐ е жалосно. Турците од срцето на човекот го искорнале смеењето кое му припаѓа само нему, на човекот. Од нивните робови, од потомците на Ахил и Александар, тие направиле стада од животни. A. N. Didron: “Le Mont Athos Exract from Annales archeologiques”, volumes 4, 5, 18 и 21. Национална библиотека Париз…

Подоцна поминавме во областа каде Александар Велики направил одмор. Од пред неколку илјади години овде се чува споменот на овој славен Македонец. Јохан Хајнрих Мајр патопис од 1814 година. Johann Heinrich Mayr’s Reise nach Konstantinopel, Aegupten, Jerusalem und auf den Libanon, 1820. Конгресна библиотека Вашингтон, сигнатура ДС 48. М49. цит. според Александар Матковски.

Клетата раја од Македонија уште ги воспевува подвизите на завојувачот на Персија и Индија. Патопис од непознат автор од 1807 година. “Френски патеписи за Балканите 19 в.” составила и редактирала Бистра Цветкова, Софија. Преземено од “Archives de l’armee de terre”, со сигнатура МР 1618, 17. цит. според Александар Матковски.

Македонија толку славна со спомените на Филип и Александар, толку несреќна за време на римското владеење, понижена под Бугарите и најпосле толку понижена под османлискиот меч, денес претставува само пустош кој зад себе го влече фанатизмот, незнаењето и деспотизмот. Патописот на Кузинери од 1816 година. Voyage dans la Macedoine I, Paris, 1831, Esprit Marie Cousinery, стр. 11. цит. според Александар…

Oваа земja e Maкедониja и ако ja погледнеме природата, наравите, обичаите, карактерот на жителите, нивниот став, нивната физиономиja, исцело ќе ги препознаеме истите оние мажи што во старо време ги сочинувале фалангите на Александар Македонски. Цариградски весник, 3 цутар, 1860

Нашата татковина Македонија си има историја за своето минато, каде што се гледа нејзината моќ, величина, како и нејзиното политичко потчинување под власта на тогаш моќната Турска империја. … Денес, секој Македонец, кога го спомнува Александар Македонски, вели: Ние сме го имале цар Александар Велики. Со тие зборови тој си припомнува за блескавиот период и величието на Македонската држава. Александар…

Во сите краишта што ги посетив, јас немам чуено други имиња освен имињата на Александар Велики и на Марко Крале. И едниот и другиот живеат во спомените на народот… Споменот за Александар Велики сепак е повеќе утврден кај народот. Рускиот научник Виктор Григорович, во врска со впечатоците од својата посета на Македонија во 1844 – 1845.   Mitko B. Panov…

За тој расипан град се прикажува, оти е прајен од Александра, царо Маќедонцки. При се што врви Црна низ Градиштето, коа бил здрав градо имало едно јако кале и за во калето вода имало донесено од баеги далеку. (предание за стариот македонски град Градиште) Марко Цепенков

„… Овде прото-Грците биле соседи со прото-Македонците и прото-Фригијците. … … Сепак има суштински разлики меѓу Македонскиот и сите други Грчки наречја. … … Оваа разлика која ги раздвојува Македонскиот од сите други Грчки наречја од таму е многу стара. Исто така има и други разлики. …“