„ МАКЕДОНЦИТЕ САКААТ РЕПУБЛИКА
Г-дин Чкатров вчера рече дека тој претставува околу 450,000 Македонци во Бугарија, кои се членови на деведесет и четири братски организации, триесет и четири младински друштва, голем број на добротворни асоцијации и други. Тој очекува да ја пренесе неговата порака со македонските надежи од 60,000 домородни жители од таа земја во Соединетите Држави.
…
Македонија, земјата која од секогаш била јаболко за неслога помеѓу балканските соседи не смее да се заборави нејзината борба за слобода и политичка независност во текот на турското владеење
…
Од пред многу години македонскиот народ започна крвава револуционерна војна
…
За жал, Првата Балканска Војна и последователното братоубиство помеѓу Балканските Сојузници го достигна врвот во Договорот од Букурешт од 1913 наместо создавање на независна Македонија согласно со желбите на нејзиниот народ, а со тоа и воспоставување на траен мир на Балканот, ја подели земјата помеѓу тројцата завојувачи, Србија, Грција и Бугарија. Ова всушност ја направи македонската криза уште по влошена.
…
Вистина е дека големите сили победнички им наметнаа на Владите на Србија и Грција договор за заштита на малцинствата, што требаше да обезбеди минимум политички, граѓански и национални права на Македонците.
…
Во прилог на оваа политика на српската и грчката Влада, насочени против моралните и интелектуалните институции на македонскиот народ
…
Под такви тешки услови дали можеше македонскиот народ да остане мирен? Со нивната распарчена земја можеа ли тие да ги заборават илјадниците од животи жртвувани за слободата и независноста на Македонија, уште од деновите на турскиот режим? Кој може да го оспорува првото на Македонецот да се бори за опстанок? Кој може да им забрани на Македонците да ги собираат плодовите на нивниот труд
…
И Македонецот направи точно како и Американецот, Французинот или Англичанецот што би направил.
…
чии идеали се создавање на независна Македонија … со Солун како нејзин главен град.
…
Македонците не се ниту отпадници ниту прекршители на законите …“
На едно место во своето искажување Ј. Чкатров кога зборува за грчките и српските притисоци врз македонскиот народ и неговите установи, покрај другите насилства, споменува затворање на ‘бугарско-македонските училишта’ како и горење на сите ‘бугарски книги’. Наше мислење е дека ги именува како бугарско-македонски училишта, затоа што тие биле отворени од бугарската егзархија како и други пропагандни училишта отворени од бугарската Влада во текот на бугарското воено владеење, иако плаќани и одржувани со средствата на населението. При крајот на турското владеење такви пропагандни училишта имале и другите соседни пропаганди. Во некои градови ги имало дури и по 6-7 (бугарски, српски, грчки, турски, влашко-романски, еврејски и протестантски). Како и горењето на бугарски книги, затоа што тогаш немало македонски. Иако имало македонски пишувани дела, но нивниот број бил многу мал.
„Српската и грчката Влада, наместо создавање нормален режим во Македонија, само што ја пре-окупираа земјата после големата војна, затворија со сила повеќе од 1,400 Бугарско-Македонски училишта со 80,000 ученици и повеќе од 4,000 учители, кои беа посветено поддржани и финансирани од месното население; ги зазедоа македонските цркви, библиотеки и културни установи; ги изгореа сите бугарски книги ја убија или ја истераа од земјата сета македонска интелигенција. Ниту судбината на другите наши сонародници, Турците и Романците во Македонија не беше подобра. Тешките окови на српската и грчката тиранија денес се наоѓа на вратите на затворените романски и турски училишта и јавни библиотеки во Македонија.“
Македонската основа е несомнена затоа што низ целата статија се зборува за Македонци, Македонец, македонски народ, кои се борат за независна држава Македонија со главен град Солун.
Целата статија:
„SAYS MACEDONIANS WANT A REPUBLIC
Their Representative From Bulgaria Declares Aim Is a Balkan Federation.
DESCRIBES SUFFERING NOW
Serb and Greek Domination Has Resulted In Deplorable Conditions for People.
A story of conditions in Macedonia, which he ascribes to Serb and Greek domination, has been brought to this country by J. Chkatroff, representative of the Union of the Macedonian Organisations of Bulgaria for the United States and Canada, who arrived here from Sofia recently. The Macedonians, he said, want complete independence and hope that ultimately there will be a Balkan Republic, with all Balkan countries, federated States.
Mr. Chkatroff said yesterday he represented approximately 450,000 Macedonians in Bulgaria, who are members of ninety-four fraternal organizations, thirty-four societies of youths, a score of benevolent associations and others. He expects to bring his message of Macedonian hopes to the 60,000 natives of that country in the United States.
“In order to understand the causes of the unruly situation in the Balkans and especially in Macedonia, the country which has always been the apple of discord among the Balkan neighbors one must not forget her struggle for liberty and political independence during the period of the Turkish domination, and the present day policy of her new conquerors, Serbs and Greeks,” he said. “Many years ago the Macedonian people began a bloody revolutionary war, which has lasted already more than a quarter of a century, and this caused on several occasions the European chancelleries to move, and finally in 1912 the Balkan Alliance was formed against the Turkish Empire. Unfortunately, the First Balkan War, and the following fratricide among the Balkan Allies culminating in the Treaty of Bucharest of 1913 instead of creating an independent Macedonia in accordance with the wishes of her people, and thus to establish a permanent peace in the Balkans, divided the country between the three belligerents, Serbia, Greece and Bulgaria. This actually made the Macedonian crisis worse.
Errors Are Kept Up.
“The last European war which radically changed the map of Europe and which gave us the great principles of self-determination of Woodrow Wilson, did not bring to the Macedonian question its deserved political solution. Macedonia, at that time, was waiting day and night to see those principles applied to her people, so that the latter may be able to freely determine their wishes as to the future of their country. But the Treaty of Peace of Neuilly (1919) seconded the grave errors committed by the Treaty of Bucharest.
“It is true that the great victorious powers imposed upon the Governments of Serbia and Greece a treaty for the protection of minorities, which was supposed to guarantee the minimum of political, civil and national rights of the Macedonians. This treaty has now become as valueless as a scrap of paper. The Serbian and Greek Governments instead of creating a normal regime in Macedonia as soon as they reoccupied the country after the great war closed by force more than 1,400 Bulgaro-Macedonian schools with 80,000 pupils and more than 4.000 teachers, which were devotedly supported and financed by the local population; seized the Macedonian churches, libraries and cultural institutions; burned all Bulgarian books and killed or banished from the country all of the Macedonian intelligentsia. Nor was the fate of our other compatriots, Turks and Rumanians, in Macedonia a better one. The heavy fetters of the Serbian and Greek tyranny are to be found today on the doors of the closed Rumanian and Turkish schools and public libraries in Macedonia.
“In audition to this policy of the Serbian and Greek Governments, which is directed against the moral and intellectual institutions of the Macedonian people, following the practice of former Turkish Governments, they began to use new means and methods in order to artificially change the ethnographic character of the country; they resorted to a policy of colonization. Today Serbian and Greek authorities deport the native Macedonian population, plunder their property and distribute same among colonists brought from Banat and Asia Minor. To have an idea of the terrible picture one must visit the thousands of recently arrived refugees, flying from Macedonia into Bulgaria, a country economically poor, and see their tortured bodies burned with hot irons or boiling oil.
Cities Are Slowly Dying.
“There are two further reasons which aggravate the situation in Macedonia. First, there is a Serbian and Greek administration, whose officers are alien to the people; notorious corruption and sheer force are the only rules in the country, and it seems that the whip is their Constitution. One could find out proofs of this by reading Serbian and Greek newspapers. Secondly, the newly created political frontiers tore away the economic bonds between Macedonian cities and districts, Serbian Macedonia has no sea outlet and is gradually dying. Greek Macedonia has no “hinterland,” while the remaining part of Macedonia – under Bulgarian authority – has neither sea nor any convenient land commutations with the interior of that country, and for this reason, is in a worse condition. The principal economical and political center in Macedonia is Salonica, which has all the advantages of prosperity, yet at present the city gradually, but certainly is dying. Her people do not see any more the steaming boats, the commerce is dead and the merchants are leaving the town. Pathras and Pereas are rising on her ruins. Bitolia. Prilep, Ochrid and many other towns are sharing the same fate.
“Under such heavy conditions could the Macedonian people remain quiet? With their country torn into pieces could they forget the thousands of lives sacrificed for the liberty and independence of Macedonia, ever since the days of the Turkish régime? Who could deny the right of the Macedonian to struggle for existence? Who could forbid the Macedonians the fruit of their labors so that the latter may not be plundered by Serbian and Greek authorities and the Macedonian girls and brides may not be insulted by the same?
“And the Macedonian did exactly as an American, Frenchman or an Englishman would have done. The whole people were frightened by the terror of the new tyranny and rose up to protest.
“Banished from their own country, the Macedonians found refuge in Bulgaria, America, Turkey and Rumania, where they formed strong organizations whose aim is by legal means to obtain liberty for their country. The Macedonian emigration in all lands, who number more than half a million souls, proclaimed their faith in the traditions of past generations and now appeal continuously to the human conscience of the civilized people in the world for the creation of Macedonia into a free country, which would serve as an element of peace and union of the Balkan people after the American political model.
Old Revolutionary System.
“Meanwhile in Macedonia proper, after denying the people all rights of carrying a legal political struggle of forming a national political group in the Parliament of Belgrade and Athens, they resorted to the only possible action by creating anew the old secret revolutionary organization with its own, postal service, courts, militia and efficiently armed military forces, with its own educational and economic policy – in other words, representing a true State organization, mysterious, yet powerful and democratic in spirit, whose ideals are the creation of an independent Macedonia with equal rights for all of her different nationalities, with Saloniki as her capital.
“The Macedonians are neither brigands or breakers of the laws governing public order and safety, when they are ready to sacrifice their lives for the triumph of their ideals, when they gladly go to die in order to defend their wives and children, when they calmly meet death in order to save Macedonia. And in their struggle for right and freedom the Macedonians hope that they may receive the support of all civilized nations and all liberty-loving people and institutions.”
The New York Times
Published: August 10, 1924
Copyright © The New York Times
Превод на целата статија со google translate:
ВЕЛИ МАКЕДОНЦИТЕ САКААТ РЕПУБЛИКА
Нивниот претставник од Бугарија прогласи дека целта е балканска федерација.
ОПИШУВА СТРАДАЊЕТО СЕГА
Српската и грчката доминација резултираше со непристојни услови за луѓето.
Приказна за состојбите во Македонија, кои тој ги припишува на српската и грчката доминација, во оваа земја донесе Ј.Чкатроф, претставник на Сојузот на македонските организации на Бугарија за САД и Канада, кој неодамна пристигна овде од Софија. . Македонците, рече тој, сакаат целосна независност и се надеваат дека на крајот ќе има Балканска Република, со сите балкански земји, федеративни држави.
Г-дин Чкатроф вчера рече дека претставува околу 450.000 Македонци во Бугарија, кои се членови на деведесет и четири братски организации, триесет и четири здруженија на млади, голем број добронамерни здруженија и други. Тој очекува да ја пренесе својата порака за македонските надежи до 60.000 домородци од таа земја во САД.
„За да се разберат причините за непослушните состојби на Балканот, а особено во Македонија, земјата која отсекогаш била јаболко на раздорот меѓу балканските соседи, не смее да се заборави нејзината борба за слобода и политичка независност во периодот на турскиот доминација и денешната политика на нејзините нови освојувачи, Србите и Грците“, рече тој. „Пред многу години македонскиот народ започна крвава револуционерна војна, која трае веќе повеќе од четврт век, а тоа во неколку наврати предизвика поместување на европските канцеларии и конечно во 1912 година беше формиран Балканскиот сојуз против турската империја. За жал, Првата балканска војна и следното братоубиство меѓу балканските сојузници кое кулминира со Букурешкиот договор од 1913 година наместо да се создаде независна Македонија во согласност со желбите на нејзиниот народ, а со тоа да се воспостави постојан мир на Балканот. ја подели земјата меѓу трите воинствени земји, Србија, Грција и Бугарија, што всушност ја влоши македонската криза.
Грешките се задржуваат.
„Последната европска војна која радикално ја промени картата на Европа и која ни ги даде големите принципи на самоопределување на Вудро Вилсон, не го донесе на македонското прашање неговото заслужено политичко решение. Македонија во тоа време чекаше дење и ноќе. да ги види тие принципи кои се применуваат на нејзиниот народ, така што овој може слободно да ги одредува нивните желби за иднината на нивната земја.
„Точно е дека големите победнички сили им наметнаа на владите на Србија и Грција договор за заштита на малцинствата, кој требаше да гарантира минимум политички, граѓански и национални права на Македонците. Овој договор сега стана безвредност. како парче хартија.Српската и грчката влада наместо да создадат нормален режим во Македонија штом повторно ја окупираа земјата по големата војна насилно затворија повеќе од 1.400 бугарско-македонски училишта со 80.000 ученици и повеќе од 4.000 наставници, кои беа посветено поддржани и финансирани од локалното население, ги зазедоа македонските цркви, библиотеки и културни институции, ги запалија сите бугарски книги и ја убиваа или протераа од земјата целата македонска интелигенција, ниту судбината на другите наши сонародници Турци и Румани, во Македонија подобро. Тешките окови на српската и грчката тиранија ќе се најдат денес на вратите на затворените романски и турски училишта и народни библиотеки во Македонија.
„Во аудиција на оваа политика на српската и грчката Влада, која е насочена против моралните и интелектуалните институции на македонскиот народ, по практиката на поранешните турски влади, тие почнаа да користат нови средства и методи за вештачка промена на етнографската карактерот на земјата, тие прибегнаа кон политика на колонизација.Денес српските и грчките власти го депортираат домородното македонско население, го ограбуваат нивниот имот и го распределуваат меѓу колонистите донесени од Банат и Мала Азија.За да се има претстава за страшната слика мора да се посети илјадниците неодамна пристигнати бегалци, кои летаат од Македонија во Бугарија, земја економски сиромашна, и ги гледаат нивните мачени тела запалени со врели пегли или врело масло.
Градовите полека умираат.
„Постојат уште две причини кои ја влошуваат ситуацијата во Македонија. Прво, постои српска и грчка администрација, чии службеници се туѓи на народот; озлогласената корупција и чистата сила се единствените правила во земјата, а се чини дека камшикот е нивниот Устав. Доказите за тоа може да се дознаат со читање српски и грчки весници. Второ, новосоздадените политички граници ги скинаа економските врски меѓу македонските градови и области, српска Македонија нема излез на море и постепено умира. Грчка Македонија има нема „заднина“, додека преостанатиот дел од Македонија – под бугарска власт – нема ниту морски, ниту погодни копнени комутации со внатрешноста на таа земја, и поради оваа причина е во полоша состојба. Главниот економски и политички центар во Македонија е Солун, кој ги има сите предности на просперитет, но во моментов градот постепено, но сигурно умира. Нејзините луѓе повеќе не ги гледаат чамците што испаруваат, трговијата е мртва, а трговците го напуштаат градот. На нејзините урнатини се издигнуваат Патра и Переа. Битола. Прилеп, Охрид и многу други градови ја делат истата судбина.
„Под такви тешки услови, македонскиот народ би можел да остане тивок? Со својата земја растурена на парчиња, дали би можел да заборави на илјадниците животи пожртвувани за слободата и независноста на Македонија, уште од времето на турскиот режим? Кој би можел да го негира правото на Македонец да се бори за егзистенција Кој би можел да им го забрани на Македонците плодот на нивниот труд за да не бидат ограбени од српските и грчките власти и македонските девојки и невести да не бидат навредувани од истите?
„И Македонецот направи точно како што би направил Американец, Французин или Англичанец, целиот народ се исплаши од теророт на новата тиранија и се крена на протести.
„Протерани од сопствената земја, Македонците најдоа засолниште во Бугарија, Америка, Турција и Романија, каде што формираа силни организации чија цел е по легален пат да добијат слобода за својата земја. Македонската емиграција во сите земји, која е повеќе од половина милион души, ја објавија својата вера во традициите на минатите генерации и сега континуирано апелираат до човечката совест кај цивилизираните луѓе во светот за создавање на Македонија во слободна земја, која ќе послужи како елемент на мирот и заедницата на Балкански народ по американскиот политички модел.
Стариот револуционерен систем.
„Во меѓувреме, во самата Македонија, откако на народот му ги ускратија сите права за носење легална политичка борба за формирање национална политичка групација во Парламентот на Белград и Атина, тие прибегнаа кон единствената можна акција со создавање на нова стара тајна револуционерна организација со своја , поштенска служба, судови, милиција и ефикасно вооружени воени сили, со сопствена образовна и економска политика – со други зборови, претставувајќи вистинска државна организација, мистериозна, но моќна и демократска по дух, чии идеали се создавање на независна Македонија со еднакви права за сите нејзини различни националности, со Солун како нејзин главен град.
„Македонците не се ниту крадци, ниту прекршувачи на законите што го регулираат јавниот ред и безбедност, кога се подготвени да ги жртвуваат своите животи за триумф на своите идеали, кога со задоволство одат да умрат за да ги одбранат своите жени и деца, кога мирно сретнете ја смртта за да ја спасите Македонија. И во нивната борба за право и слобода Македонците се надеваат дека ќе ја добијат поддршката од сите цивилизирани народи и од сите слободољубиви луѓе и институции“.
Њу Јорк Тајмс
Објавено: 10 житар 1924 година
Творечки права © The New York Times “
