Во книгата е ставен новинарски разговор на Тодор Паница (најблизок соработник на војводата Јане Сандански) кој го водел со грчки новинар:
Google превод:
„… “МАКЕДОНСКА ДРЖАВА“
Вие од ВМРО, нема ли да учествувате во новата влада?
Повторно истите прашања? Бидејќи веќе ви објаснив дека ние од ВМРО не сме Бугари, зошто би сакале да ја управуваме Бугарија? Ние сме Македонци, и сакам да го разберете тоа! Привремено ќе ја задржиме Македонија од Пиринскиот регион под наша управа, како што ја имаме и сега, бидејќи Цанков не се осмелува да нѐ нападне. А подоцна, заедно со Бугарската Комунистичка Партија, како и со Грчката Комунистичка Партија и Југословенската Комунистичка Партија, ќе се стремиме кон целосна автономија на Македонија за да ја создадеме нашата сопствена држава, како што го замислуваше нашиот прв водач, Сандански.
Во тој случај, Бугарија повторно ќе биде предадена на Аграрната партија на Стамболијски, главно?
Секако. Тие се подобри од Цанков и исто така ја признаваат нашата кауза за автономија на Македонија. Нема сериозно да ни помогнат, но нема ни да се спротивстават кога ние, заедно со комунистите од сите балкански земји и со помошта на Русија, ќе преминеме во дејство.
Но сето тоа ќе се случи подоцна. Сега, да видиме како ќе успееме да го собориме Цанков.
Со тоа заврши мојот втор разговор со Паница. Немавме други приватни средби. Се договоривме повторно да се сретнеме кога ќе напредне прашањето за соборувањето на Цанков, повторно во куќата на Елса. …“
„… “ДРЖАВАТА НА АЛЕКСАНДРОВ“
Александров ја претвори Македонија од Пирин речиси во утврдена воена зона, поставувајќи свои луѓе како управители насекаде, и тие дури ги собираа и државните даноци. Во суштина, тој ја укина бугарската држава. Цанков не се осмелуваше да го нападне со воена сила, бидејќи и самиот беше немоќен, но и се плашеше да не ги влоши работите уште повеќе, па ја толерираше ситуацијата.
Во оваа состојба се наоѓаше Бугарија кога Паница разговараше со мене во Солун, во куќата на Елса, за да се организира соборувањето на Цанков, и однатре и однадвор од Бугарија. Надворешниот напад од герилски единици беше неопходен, како за влегување на ново вооружени единици, така и за внесување оружје во Бугарија. Ниту силите на Александров во Пиринска Македонија беа добро вооружени, ниту, секако, комунистите и селанските движења внатре во Бугарија.
Затоа, надворешните единици на Паница требаше да пренесуваат оружје за сите нив. Како што веќе споменавме, Номпов се погрижи за тоа, и Чехословачка ќе го обезбедеше потребното оружје преку Југославија, а исто така и Франција, можеби преку некое грчко пристаниште. …“
„… “СЛАВЈАНСКО ПЛЕМЕ”
Бугарските националисти и понекогаш шовинисти тогаш направија уште една отстапка во корист на ВМРО. Тие признаа дека можеби „македонската нација“ е посебна нација, како што тврдеше ВМРО, и дека, следствено, Македонците не се ниту Бугари, ниту Грци, ниту нешто друго. Сепак, тие додадоа дека ова „македонско нација“ е во секој случај едно славјанско племе!
Односно, едно од многуте племиња што пристигнале на Балканскиот Полуостров, потиснато од исток, како Србите, Бугарите, Хрватите, Словенците и други.
Бугарите го тврдеа ова, од една страна, за да направат отстапка кон ВМРО, од друга страна, за да ја поврзат „македонската нација“ со нив самите преку заедничко потекло, и трето, за да ја оправдаат јазичната разлика помеѓу македонското словенско наречје и бугарскиот јазик.
Имено, поддржувачите на Сандаnски и ВМРО, спротивставувајќи се на тврдењата на Бугарите дека Македонците се Бугари (особено оние што го зборуваат словенското македонско наречје), прашуваа како се објаснува разликата меѓу бугарскиот јазик и ова наречје и зошто се создало тоа наречје ако Македонците се „братски“ народ со Бугарите?
Поддржувачите на Сандански и ВМРО секогаш се спротивставуваа на овие бугарски гледишта, упорствувајќи на ставот дека Македонците се домородно население на оваа земја, потомци на древните Македонци на Филип II, Александар Велики и последниот крал на Македонија, Персеј. Тие тврдеа дека се потомци на жителите на Македонија што живееле таму пред доаѓањето на Словените, но, според нив, тие не биле ниту Грци, туку претставувале посебна нација и, следствено, и денес претставуваат посебна нација, различна и од Грците и од Бугарите.
Токму за независноста и автономијата на оваа посебна нација се бореа Сандански и ВМРО. …“
Посочил: Ѕале
