1926.12.25_L’Humanité – Damé Grouef, Révolutionnaire macédonien

1871 – 1906

ДАМЕ ГРУЕВ
Македонски револуционер

Завчера, во трите дела на Македонија поделена меѓу Србија, Грција и Бугарија, под скромни селски покриви, тука во Париз и таму во Америка, во братствата што ги обединуваат македонските иселеници, луѓето зборуваа за основачкиот херој на ВМРО: Даме Груев, кој падна со пушка во рака пред точно дваесет години, на 23 снежник 1906 година, во битката кај Русимово, против Турците.

Роден е во Смилево, во округот Монастир. Тој беше дете на народот, но, како и многу други синови на Македонија (која би било погрешно да се смета за земја на неписмени дивјаци), тој доби солидно образование и стана учител во своето село.

Но, револуционерната вера беше во него. На 22 години, во 1893 година, тој веќе беше во допис со Пере Тошев, д-р Тартарчев, Матов, Петер Поп Арсов и Ѓорче Петров, и заедно ги поставија темелите на Внатрешната револуционерна организација на Македонија (ВМРО).

Од тогаш, тој патувал од село до село како апостол, повикувајќи ги селаните поробени од беговите и спахиите да освојат земја и слобода. Во Неготино, Кавадарци, Прилеп, Ресен, Охрид и Струга, тој основал делови на ВМРО и, преку јавно делување или вооружена борба, ги принудил турските земјопоседници да им даваат земја на селаните.

Додека работел како учител во Штип, Даме Груев го запознал Гоче Делчев, најзначајниот од македонските револуционери, чија десна рака тој секогаш ќе остане.

Гоче Делчев и Даме Груев ја основале Внатрешната Македонска Организација, која се спротивставила на Надворешната Организација, комитетот создаден надвор од Македонија, во Софија, од страна на бугарскиот двор, за да се подготви анексијата на целата Македонска територија кон Бугарија.

Во Серскиот регион, тој извршил подвизи што се граничат со еп. Тој падна како херој, со оружје во рака, на 7 косар 1903 година. На негова страна се бореше човекот кој долго време ќе остане последниот преживеан од оваа славна фаланга, Димо Хаџи Димов, кој, откако стана пратеник на Бугарската комунистичка партија, ќе загине во Софија во 1921 година, застрелан од фашистички убиец. Груев го спаси целото оружје и муниција што можеше и се засолни во Бугарија. Но, тој немаше долго да го надживее својот водач. Во 1904 година, на Рилскиот конгрес, тој жестоко ги нападна таканаречените автономистички или врховистички настроенија што софискиот двор ги негуваше со големи трошоци во ОРЛМ (Организација на Македонското ослободително движење). Тој трескаво работеше на реконструкција на Организацијата, разбиена од пораз; потоа, желен за дејство, се врати во Македонија во 1906 година. И тоа беше крајот. Турската полиција го откри во Малешевскиот округ. Војниците го опколија селото Русимово каде што престојуваше. На чело на своите луѓе, македонскиот револуционер ја водеше последната битка. Тој беше убиен.

Беше 23 снежник 1906 година. Поминаа дваесет години. Дваесет години страдање, борби и масакри, а Македонија, која беше барем една земја под турскиот јарем, сега е поробена од тројца џелати: Србинот, Гркот и фашистичкиот Бугар.

Но, барањата на оваа трагична нација не престанаа, а сеќавањето на Даме Груев, Гоце Делчев и Сандаски ги разгорува непоколебливите планински луѓе повеќе од кога било.

Овие барања одекнуваат сè погласно, а работничките маси на Западот го слушнаа и се восхитуваа на нејзиниот повик за собирање: Слободна Македонија, во рамките на слободната Федерална Република Балкан!

Даниел Рено

1871 – 1906
DAME GROUÉF
Révolutionnaire macédonien

Avant-hier, dans les trois fractions de la Macédoine divisée entre la Serbie, la Grèce et la Bulgarie, sous les humbles toits paysans, ici à Paris, et là-bas en Amérique, dans les fraternités qui groupent les Macédoniens émigrés, on a parlé du héros fondateur de l’O.R.I.M. : Damé Grouef, tombé le fusil au poing, il y a juste vingt ans, le 23 décembre 1906, à la journée de Roussimovo, contre les Turcs.

Il était né à Smilevo, dans le dis trict de Monastir. C’était un enfant du peuple, mais, comme beaucoup d’autres fils de la Macédoine (qu’on aurait tort de prendre pour un pays de sauvages illettrés), il s’instruisit solidement et devint, dans son village même, instituteur.

Mais la foi révolutionnaire était en lui. À 22 ans, en 1893, il était déjà en rapports avec Pero Tochof, le docteur Tartartchef, Matof, Peter Pop Arsof, Guiortche Petrof et, avec eux, posait les fondements de l’Organisation intérieure révolution-
naire macédonienne.

Dès lors, de village en village, il marchait comme un apôtre, appelant les paysans esclaves des beys et des spahis à la conquête de la terre et de la liberté. À Negotin, à Cavadarzi, à Prilep, à Resna, à Ochrida, à Strouga, il fonda les sections de l’O.R.I.M. et, par l’action publique ou la lutte à main armée, obligea les seigneurs turcs à donner les terres aux paysans.

C’est lorsqu’il était instituteur à Stip que Damé Grouef fit la connaissance de Gotché Deltchef, la plus illustre des révolutionnaires macédoniens, dont il devait toujours rester le bras droit.

Gotché Deltchef et Damé Grouet avaient fondé l’Organisation Intérieure Macédonienne qui s’opposait à l’Organisation Extérieure, au Comité créé en dehors de la Macédoine, à Sofia, par la Cour bulgare, pour préparer l’annexion de tout le pays macédonien à la Bulgarie.

région de Sérès des exploits qui tiennent de l’épopée. Il tomba en héros, les armes à la main, le 7 mai 1903. À ses côtés combattait celui qui demeura longtemps après le dernier survivant de cette glorieuse phalange Dimo Hadji Dimof, qui, devenu député du Parti communiste bulgare, devait mourir à Sofia, en 1921, sous la balle d’un assassin fasciste. Dans Grouef sauva tout ce qu’il put en armes et munitions et se réfugia en Bulgarie. Mais il ne devait pas survivre de beaucoup à son chef. En 1904, au congrès de Rila, il attaque impétueusement les tendances dites autonomistes ou à verkhovistes que la Cour de Sofia a développées à prix d’or dans l’O.R.L.M. Il travaille avec fièvre à la reconstitution de l’Organisation, brisée par la défaite ; puis, impatient d’action, il rentre en Macédoine en 1906. Et c’est la fin. La police turque le découvre dans le district de Malachovo. Les troupes cernent le village de Roossimovo où il se tient. À la tête des siens, le révolutionnaire macédonien livre un suprême combat. Il est tué.

C’était le 23 décembre 1906. Vingt années ont passé. Vingt années de souffrances, de luttes, de massacres, et la Macédoine, qui était au moins un, sous le joug turc, est maintenant asservie à trois bourreaux : le Serbe, le Grec, le Bulgare fasciste.

Mais la revendication de cette nation tragique n’a pas cessé, et le souvenir des Dame Grouef, des Golché Deltchef et des Sandaski enflamme plus que jamais l’indomptable peuple montagnard.

Cette revendication retentit toujours plus haut, et les foules ouvrières d’Occident ont entendu et acclament son mot d’ordre : la Macédoine libre, dans la libre République fédérale des Balkans!

Daniel RENOULT.