„… Овие села беа населени со луѓе од грчко, турско, ерменско, бугарско и српско потекло како и од домородни Македонци. …“
Освен правите Бугари другите народности живееле во страв од бугарскиот војник.
Потоа
„… Беше трогнувачки да се види нивната ужасна измена во самодовербата како што научуваа дека славјанските Срби беа така светли споредено со темнината на Монголските Бугари. …“
„… Ако Бугарин било кога го пречекори мојот праг, тој ќе мора самиот да ја отвори вратата, а кога тоа ќе го стори тој ќе умре. …“
„… Србин, јас сум Србин. Бугарите си заминаа. Тие нема никогаш да се вратат.”
‘Србин, Србин” промрморе Македонецот, омекувајќи малку. …“
„… За Србите и српските пријатели вратата им е ширум отворена. …“
BULGARS IN MACEDONIA.
Testimony of Another Witness with the Allied Armies.
To the Editor of The New York Times
G. Gordon-Smith In his letter of May 19 cites only one Instance of Bulgarian atrocity in Macedonia, to which he was eyewitness. I am surе he knows many more, as does any war correspondent who was with the allied forces in Macedonia from the time of the Bulgars’ violation of thе Greek frontier until the Serbians* return to Monastlr; but the Macedonians themselves so poignantly condemned, the Bulgars that one needed no further evidence to be convinced of the barbaric tendencies of the Invader.
I followed the British, Serbian, French, Russian, and Italian forces in their hardy pursuit of the enemy and in the lull of fighting visited one Macedonian village after another where the Bulgar had grounded his heel, talking with the headman and others as far as a limited knowledge of the languages permitted. These villages were inhabited by people of Greek, Turkish, Armenian, Bulgarian, and Serbian origin as well as the native Macedonian. Sometimes four or five languages were spoken In a community of several hundred Inhabitants. Inured as they were to fighting for existence in this uncivilized country, all who had been in the path of the Bulgarian Army (excepting the true Bulgars. whom It is significant to note the Serbs permitted to remain unmolested in their homes) expressed by every action and word horror and fear of the Bulgar soldier. It was touching to see their dread change to confidence as they learned that the Slavic Serbs were as light is to darkness compared to the Mongolian Bulgars. I was at Ostrovo soon after the third Serbian Army had driven out the enemy. A Serbian staff Captain wholly unarmed went with me to look for a billet in one of the native houses. Knocks at the door brought no replay, until finally an elderly Macedonian appeared on the balcony above. In response to a friendly inquiry, he declared there were no rooms vacant in the house. The Serb officer changed his tone, demanding, with appropriate threats, immediate admittance. After another delay the door opened slightly. “Wait,” the officer stopped me as I was about to enter. ”Not yet.” Then to the native, “What!” he exclaimed, “are you a scoundrel of a Bulgar, or will you open the door like an honest man?”
The door swung back slowly and the native stood aside as we entered, one hand under his rough cape as if clutching his breast in fear. ”Throw that knife on the floor.” said my friend very quietly. The hand pulled out a long pointed weapon from the folds of the garment and dropped it at our feet. The Serb kicked it well out of reach. ” You do not know this uniform?” The old man did not “It is Serbian. I am a Serb. The Bulgars have gone. They will never come back.”
”Serb, Serb,” muttered the Macedonian. softening a little.
“We are come as friends,” the Captain continued, “not to take unless we
pay. See, here is a piece of sliver for your miserable hospitality,” and he tossed the coin. The old man did not pick it up. He was silent a moment, then began to plead. He almost threw himself at our feet, begging pardon, it was easy to understand; and finally he picked up the coin and wished to return it, saying that he was an honest man, but that the Bulgars were murderers.
Ho began to tell the story, but his sobs and wailings broke up every word. Words were not needed, however. He lead the way into the common living room and showed us red stains on the floor, while the mother covered her face with her hands and wept and cried, ”Daughter! Daughter!”
The Serbian officer soothed them with sympathy. Ho told them how his wife had beep left behind in the retreat from Serbia, at the mercy of the invader; how British and French soldiers had come to Macedonia to drive him out of Macedonia and out of Serbia.
“Oh,” walled the old man, ‘‘that could go with you. I am too old; but If ever Bulgar crosses my threshold again he must first push open the door himself and when he does he will die. To Serbs and Serbian friends the door swings open wide. ”The wife, picking up a crying baby, nodded assent.
As in the days of Virgil, rumor travels swiftly and surely even In Macedonia, and soon all the people knew that the Serbs and their allies were unlike the Bulgars, and opened their doors with as much liberality as one could expect in that death-spotted land.
E. PERCY NOEL.
New York, May 22, 1919.
Published May 26.1919 Copyright ® The New York Times
google translate превод:
БУГАРИ ВО МАКЕДОНИЈА.
Сведоштво на друг сведок со сојузничките армии.
До уредникот на Њујорк Тајмс
Г. Гордон-Смит Во своето писмо од 19 мај наведува само еден пример на бугарско злосторство во Македонија, на кој тој бил очевидец. Сигурен сум дека знае многу повеќе, како и секој воен дописник кој бил со сојузничките сили во Македонија од времето на прекршувањето на грчката граница од страна на Бугарите до враќањето на Србите* во Битола; но самите Македонци толку трогателно ги осудија Бугарите што не му требаа дополнителни докази за да се увери во варварските тенденции на освојувачот.
Ги следев британските, српските, француските, руските и италијанските сили во нивната жестока потера по непријателот и во затишјето на борбите ги посетив едно по друго македонско село каде што Бугарот си ја приземји петицата, разговарајќи со началникот и другите сè до ограничено познавање на дозволените јазици. Овие села биле населени со луѓе од грчко, турско, ерменско, бугарско и српско потекло, како и со староседелци Македонци. Понекогаш се зборувале четири или пет јазици во заедница од неколку стотици жители. Како што требаше да се борат за егзистенција во оваа нецивилизирана земја, сите што беа на патот на бугарската армија (освен вистинските Бугари. на кои е значајно да се забележи дека Србите на кои им беше дозволено да останат невознемирени во своите домови) изразено со секоја акција и збор ужас и страв од бугарскиот војник. Беше трогателно да се види нивната страшна промена во самодоверба бидејќи дознаа дека словенските Срби биле светлина како темнина во споредба со монголските Бугари. Бев во Острово набргу откако третата српска војска го истера непријателот. Еден српски штабен капетан целосно невооружен отиде со мене да бара палка во една од родните куќи. Тропањата на вратата не донесоа реприза, додека конечно на балконот горе не се појави постар Македонец. Како одговор на пријателско прашање, тој изјави дека нема слободни простории во куќата. Српскиот офицер го смени тонот, барајќи, со соодветни закани, итен прием. По уште едно одложување, вратата се отвори малку. „Чекај“, ме запре службеникот додека сакав да влезам. „Сè уште не“. Потоа на домородецот: „Што!“ Тој извика: „Дали си бугарин никакo или ќе ја отвориш вратата како чесен човек?“
Вратата полека се сврте назад, а домородецот застана настрана додека влеговме, со едната рака под грубата наметка како од страв да ги стегаше градите. „Фрли го ножот на подот“. рече мојот пријател многу тивко. Раката извади од наборите на облеката долго вперено оружје и ни го испушти пред нозете. Србинот добро ја шутна од дофат. „Не ја знаете оваа униформа? Старецот не рекол „Српско е. Јас сум Србин. Бугарите си отидоа. Никогаш нема да се вратат“.
„Србин, Србин“, промрморе Македонецот. омекнувајќи малку.
„Дојдовме како пријатели“, продолжи капетанот, „да не земаме освен ако не сме
плати. Види, еве ти делче за твоето мизерно гостопримство“, и ја фрли паричката. Старецот не го подигна. Тој молчеше за момент, а потоа почна да се моли. За малку ќе се фрли пред нашите нозе, молејќи простување, лесно беше да се разбере; и на крајот ја зеде паричката и сакаше да ја врати, велејќи дека тој е чесен човек, но дека Бугарите се убијци.
Toj почна да ја раскажува приказната, но неговите липања и лелеци го прекинаа секој збор. Сепак, не беа потребни зборови. Тој го одведе патот во заедничката дневна соба и ни покажа црвени дамки на подот, додека мајката го покриваше лицето со рацете и плачеше и плачеше: „Ќерко! Ќерко!“
Српскиот офицер ги смирил со сочувство. Toj им раскажа како неговата сопруга оставила звучен сигнал во повлекувањето од Србија, на милост и немилост на напаѓачот; како британските и француските војници дошле во Македонија за да го избркаат од Македонија и од Србија.
„Ох“, заѕида старецот, „тоа би можело да оди со тебе. Јас сум премногу стар; но ако некогаш Бугар повторно го мине мојот праг, прво мора самиот да ја отвори вратата и кога ќе го стори тоа ќе умре. На Србите и Србите пријатели, вратата ширум се отвора.
Како во деновите на Вергилиј, гласините брзо и сигурно патуваат дури и во Македонија, а наскоро целиот народ знаеше дека Србите и нивните сојузници не се слични на Бугарите и ги отворија вратите со онолку либералност колку што можеше да се очекува во таа смртно забележана, земјиште.
Посочил: Пољакот од Македонија
